ALLES IS EEN MOMENTOPNAME (Uit mijn boek: Tweemens-Eenmens)
Ik heb even geaarzeld of ik dit verhaal in mijn boek wel zou opnemen.
Een vreemd verhaal dat misschien onbegrip zou oproepen, omdat
een meester zijn leerling een klap in zijn gezicht geeft; een allesbehalve
vriendelijk en charmant middel om iemand iets bij te brengen. Maar
uiterst doeltreffend omdat de leerling anders slapende zou blijven.
Ontwaken uit onze droom is de weg van meesterschap. Ik heb het verhaal
toch opgenomen.
Eens maakte een yogacursist de volgende opmerking: ‘Ik vind de
yogalessen heel fijn en rustgevend, ik word daarbij echt geraakt en naar
mezelf teruggebracht, maar het is zo jammer dat het iedere keer een
momentopname is. Daarna ben ik het weer kwijt. Ik zou over iets willen
beschikken dat een doorlopende voedingsbron van rust is.’
Een begrijpelijke mooie vraag. Daarom zou ik graag hierop een
doeltreffende uitleg willen geven waardoor het antwoord meteen duidelijk
wordt. Maar daarvoor zouden mijn woorden tekort schieten. Woorden
zouden een omweg via het denken maken en daarmee zou ik de essentie
missen.
Als ik het lef had zou ik als een traditionele zenmeester mijn cursist een vreemd antwoord gegeven hebben.
Ik zou haar wel eens plotselinge een klap in haar gezicht hebben kunnen geven.
Stel je het eens voor!
‘Maar wat doet u nu!?’, zou de vrouw heftig geschrokken, onthutst en
vooral diep verontwaardigd gereageerd hebben.
‘Ik kan het je helaas niet anders uitleggen want woorden helpen niet’, zal de zenmeester bijna verontschuldigend zacht antwoorden. ‘Ik kan je alleen laten voelen dat het leven één aaneenrijging
van momentopnames is, één doorlopende ketting van nu naar nu.’
‘Maar waarom slaat u me dan?’, vraagt de vrouw nog steeds geschrokken.
‘Om je in contact te brengen met het innerlijke waarnemen, het
innerlijke voelen, met dát wat je in dit moment concreet ervaart. Voel je de klap nog die je zojuist even stokstijf heeft doen staan en alles voor een moment in je stillegde? Dat moment is de inhoud van alle momenten. Die
onnoemelijke verbijsterende stilte is de eeuwigdurende voedingsbron’, zegt
de liefdevolle meester.
‘Ik begrijp het niet’, antwoordt de vrouw.
‘Kijk’, vervolgt de geduldige zenmeester, ‘ik zal het proberen uit te leggen
vanuit de yogalessen die je volgt. Tot nu toe heb je het van je yogaleraar
laten afhangen wie je bent. Hij of zij liet je zien en voelen wat je ware
aard is. Elke week en alle jaren aan één stuk door weer die glimp naar
jezelf. Elke les heeft hij/zij jou een spiegel voorgehouden en je de vraag
gesteld ‘wie ben jij?’ Maar je hebt er tot nu toe niets mee gedaan. En zo
kan niemand, ook geen yogaleraar, jouw voortdurende voedingsbron zijn.
Je moet het uiteindelijk zelf doen. Je moet zelf herkennen wie je bent en
je realiseren dat je continu in een oceaan van vrije ruimte leeft. Zélf moet
je die stap nemen door op een dag gewoon eens stil te staan en je af te
vragen: ‘Wie ben ik eigenlijk echt?’ Die vraag kan jouw yogaleraar jou elke
week wel stellen, maar heb je hem ook wel eens aan jezelf gesteld? Kan je
je die vraag stellen thuis wanneer je in je keuken staat?’
De zenmeester vervolgt rustig zijn uitleg: ‘Tot nu toe heb je alleen maar
verlangd naar een manier die jou van buitenaf zou kunnen helpen. Tot
nu toe heb je alleen maar gewacht tot iemand anders jou zou kunnen
veranderen en verlossen. Tot nu toe heb je alleen maar gebabbeld en
nagedacht over jezelf en je wat mislukt gevoeld omdat de ‘verlossing, de
bevrijding’ zich almaar niet aankondigde, ondanks jarenlange yogalessen.
Maar door te blijven verlangen naar stilte en rust kom je geen stap
verder zolang je jezelf niet kunt voelen. Wees geen eeuwig kwetterende
aap. Wees geen strevende geest die alles tot een rookgordijn benevelt.
Het is je eigen natuur die ónder al die nevels van beperkt denkgeneuzel
verborgen ligt.’
‘Maar waarom sloeg u mij dan?’, vraagt de vrouw opnieuw.
‘Mijn abrupte klap in je gezicht haalt je uit je nevelige denkwereldje.
Het doet je ontwaken met een schok. Alles valt abrupt stil en je ervaart.
Je ervaart! Je voelt jezelf ineens. Ontwaak! Doe je innerlijke ogen en oren
open om te ervaren dat er in feite niets aan de hand is waar je je zorgen
over hoeft te maken. De oneindige wereld is altijd stil en in evenwicht met
zichzelf en met de mens. Maar je oude conditioneringen kletsen, babbelen
en roepen steeds hetzelfde, namelijk dat je altijd zorgen moet hebben, dat
je jezelf moet beschermen tegen de wereld, en dat je nooit vrij bent van
het kwaad en de negativiteit. Maar je wezenlijke natuur kent geen denken,
geen zorgen, geen angst. Daar is alleen kracht en rust. Dát leer je wekelijks
in de yoga, om je essentie van zorgeloos-zijn steeds opnieuw te durven
voelen tot je er vertrouwd mee raakt. Wat wil je nog meer?’
Ja, de zenmeester had gelijk. Een mens gebruikt vele omwegen om maar
niet op de stille weg naar binnen te hoeven gaan. Eindeloos blijft een mens
kletsen en filosoferen over de stilte en over het nu, zonder dat hij concreet
het werkelijke nu voelt of hoort of ervaart.
Het is intrigerend dat de mens de weg van de meeste weerstand kiest
door álles te omzeilen wat simpelweg, eenvoudig en woordeloos is. De
mensen hebben weet van alle soorten ingewikkelde methodes, theorieën,
filosofieën, psychologische strategieën, de bijbel, de yogaleer, zuivere
voeding, een getraind sportlijf enzovoorts.
Maar de innerlijke onrust blijft het leven bestoken.
De zenmeester heeft maar één liefdevol doel: de mens in het hier en
nu te laten ontwaken. Iets simpelers en doeltreffenders bestaat er niet.
Jezelf dírect voelen in een verbijsterend stilvallen van je denken waardoor
het leven in je lichaam, in je bloed, in je buik, in je nagloeiende hoofd
plotseling openvalt. In één klap!